به طور کلی اندام تحتانی اصطلاحی است که به پا اطلاق می‌شود و بخش‌های مختلف آن شامل ران، ساق پا، زانو، مچ پا و… هستند. از آنجایی که این اندام‌ها کاربرد زیادی در فعالیت‌های روزمره ما دارند، ممکن است دچار آسیب شوند. فیزیوتراپی اندام تحتانی با کمک دستگاه، تمرین‌های ورزشی و تکنیک‌های دستی، بهترین گزینه برای بهبود این آسیب‌ها هستند و در اغلب موارد، در صورت انجام به موقع و اصولی باعث بهبود کامل بیمار می‌شوند.
فیزیوتراپی اندام تحتانی چیست؟
اندام تحتانی یا پا، عضوی در انسان است که حدود ۳۰ مفصل دارد. با همکاری همین مفصل‌ها و عضلات، ما می‌توانیم فعالیت کنیم، راه برویم و بدویم. در صورت وجود اختلال در هر یک از این مفصل‌ها، می‌توان برای آن‌ها تمرینات فیزیوتراپی انجام داد تا بهبود پیدا کنند.
برای مثال ممکن است به دلیل انجام فعالیت تکراری یا آسیب دیدگی و ضربه خوردن، پای فرد دچار التهاب و درد شود. در این حالت فیزیوتراپی بهترین راه برای بهبود اندام تحتانی است. علائم آسیب به اندام‌های تحتانی عبارت‌اند از:
- التهاب و تورم
- ضعف عضلات
- سفتی در حرکت
- کاهش دامنه حرکتی
برنامه درمانی فیزیوتراپی برای اندام‌های تحتانی
به طور کلی برنامه فیزیوتراپی اندام تحتانی شامل سه قسمت استفاده از دستگاه‌های فیزیوتراپی، تکنیک‌های درمان دستی و تمرین درمانی است. اما نوع این برنامه بر اساس وضعیت بدنی بیمار قبل و بعد از آسیب دیدن تعیین می‌شود. همچنین این برنامه برای هر فرد با توجه به وضعیت بدنی شخص، فرق دارد.
فیزیوتراپیست با استفاده از برنامه، درد اندام تحتانی بیمار را کاهش می‌دهد، التهابات آن را بهبود می‌بخشد و در نهایت با تمرین‌های مناسب، توانایی قبلی آن را برای کمک به حرکت برمی‌گرداند. برخی از این روش‌های فیزیوتراپی اندام تحتانی عبارت‌اند از:
- روش‌های مختلفی مانند الکتروتراپی و مگنت تراپی برای کاهش التهابات و درد در اندام
- افزایش قدرت اندام تحتانی با تمرین‌های ورزشی مناسب
- افزایش دامنه حرکتی با کمک تکنیک‌های درمان دستی
فیزیوتراپی اندام تحتانی برای چه اختلالاتی مناسب است؟
بسته به نوع اسیب، درمان متفاوتی برای شما در نظر گرفته خواهد شد:
۱_شکستگی پا
بعد از شکستگی پا فیزیوتراپیست در مرحله اول، بی حرکتی و استراحت را برای بیمار تجویز می‌کند. بازه زمانی دوره استراحت به نوع شکستگی و مقدار آن بستگی دارد. در مرحله‌های بعدی به بیمار آموزش داده می‌شود که چگونه عضو آسیب‌دیده را به طور صحیح و در جای خود نگه دارد.
همچنین با چه تمریناتی جلوی اتروفی و تضعیف عضلات را بگیرد. در نهایت به بیمار آموزش داده می‌شود که هنگام استراحت به سایر عضوها هم توجه کند. در این فاز از فیزیوتراپی اندام تحتانی، از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که ضد درد، ضد التهاب و تحریک‌کننده عضلات هستند.
در فاز بعدی فیزیوتراپیست سعی دارد با توجه به شرایط بیمار، انداختن وزن روی عضو آسیب‌دیده را به مرور انجام دهد تا بیمار برای بازگشت به فعالیت‌های قبلی و روزمره خود آماده شود. در این فاز، فیزیوتراپیست به بیمار نحوه صحیح راه رفتن را آموزش می‌دهد و با استفاده از تمرین‌های تقویتی و قدرتی به بهبود دامنه حرکتی وی کمک می‌کند.
۲_پیچ خوردگی پا
پیچ خوردگی پا در سه درجه تقسیم می‌شود و این اختلال را با روش جراحی یا بدون آن درمان می‌کنند. برای درمان پیچ خوردگی‌های درجه یک می‌توان از روش‌هایی مانند حفاظت، استراحت، کمپرس یخ، مچ بند طبی و بالا نگه داشتن مچ پا استفاده کرد.
در پیچ خوردگی درجه دوم هم از همین روش‌ها، ولی در مدت طولانی‌تر استفاده می‌شود. فیزیوتراپیست با استفاده از آتل یا گچ، مفصل عضو آسیب‌دیده شما را ثابت نگه می‌دارد. در صورت بروز پیچ خوردگی از نوع درجه سه، این آتل یا گچ اندام تحتانی شما باید به مدت دو الی سه هفته باقی بماند. دیگر اختلالات اندام‌های تحتانی که برای بهبود به فیزیوتراپی نیاز دارند، عبارت‌اند از:
_ بهبود اختلالات لگن با فیزیوتراپی
- تعویض مفصل لگن
- آرتروز مفصل لگن
_ بهبود اختلالات کف لگن با فیزیوتراپی
- یبوست
- یبوست در کودکان
- بروز آسیب ناشی از زایمان طبیعی
- افتادگی رحم
- واژینیسموس
- بروز مشکلاتی در ادرار مانند احتباس، بی‌اختیاری و تکرر
- اختلالات جنسی
- احساس درد هنگام مراقبت
- بعد از جراحی پروستات در آقایان
_ بهبود اختلالات مچ پا با فیزیوتراپی
- کشیدگی تاندون آشیل مچ پا
- خار پاشنه
- انحراف شصت پا یا هالوکس والگوس
- آرتروز مچ پا
- پیچ خوردگی مچ پا
- آرتریت روماتوئید مچ پا
- شکستگی مچ پا
_ بهبود اختلالات زانو با فیزیوتراپی
- پاره شدن رباط زانو
- انحراف کشکک زانو
- تعویض مفصل زانو
- آرتروز زانو
- پاره شدن مینیسک زانو
- زانوهای پرانتزی و ضربدری
- سندورم کندرومالاشیا
- پاره شدن رباط صلیبی زانو
فیزیوتراپی اندام‌های تحتانی با دستگاه
دستگاه های مختلفی برای بهبود دامنه ی حرکتی شما وجود دارد که بسته به تشخیص پزشک و میزان آسیب شما انتخاب می شود:
۱_لیزرتراپی
با استفاده از لیزرتراپی، دسته‌ای از امواج الکترومغناطیسی به ناحیه آسیب‌دیده فرستاده می‌شوند. در نتیجه درد کنترل می‌شود، التهاب کاهش پیدا می‌کند و ترمیم عضو آسیب‌دیده صورت می‌گیرد. لیزرتراپی در دو نوع کم توان و پرتوان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۲_شاک ویو تراپی:
با استفاده از شاک ویو تراپی روی اندام آسیب‌دیده، امواج صوتی به آن ناحیه فرستاده می‌شوند. با نفوذ این امواج صوتی و کم انرژی به درون پوست، میکروتروماهایی به وجود می‌آیند. این ضربه‌های ریز باعث گردش جریان خون و مواد مغذی به ناحیه آسیب‌دیده می‌شوند. در نهایت التهاب و درد بهبود پیدا می‌کنند. در فیزیوتراپی اندام تحتانی از شاک ویو تراپی برای خار پاشنه، تاندونیت از نوع مزمن و… استفاده می‌شود.
۳_دیاترمی
در صورتی که التهابات موجود در اندام تحتانی آسیب‌دیده از نوع مزمن بوده یا عضلات ریز و عمقی در آن اندام دچار اسپاسم و گرفتگی شده باشند، می‌توان از دستگاه دیاترمی برای فیزیوتراپی اندام تحتانی کمک گرفت. این دستگاه، گرمای زیاد و عمقی ایجاد می‌کند.
۴_دستگاه تحریک الکتریکی
فیزیوتراپیست با استفاده از این دستگاه، التهاب و درد را در اندام تحت درمان کاهش می‌دهد و در نهایت حرکت عضلات آن عضو از بدن را به حالت قبل برمی‌گرداند. جریان‌های مورد استفاده در این دستگاه شامل جریان تنس (TENS) برای کنترل درد، جریان فارادیک برای کنترل اعصاب و جریان اف ای اس (FES) برای برگرداندن حرکات عضلات به حالت قبل یا بازتوانی آن‌ها است.
کلینیک فیزیوتراپی سعید مزین در سعادت آباد
بدون دیدگاه