درد سیاتیک

همه چیز راجع به درمان سیاتیک

سیاتیک بزرگترین رگ عصبی بدن انسان است، این عصب از قسمت انتهایی مهره‌های کمر تا پشت زانو کشیده شده است و در این بخش به دو عصب تی بیال و پروانه آل تقسیم می‌شود. درد سیاتیک از جمله آزاردهنده‌ترین دردهای عصبی است که معمولا به صورت یک طرفه یا دوطرفه گسترش پیدا می‌کند و یک یا هر دو پا را درگیر می‌کند، ضمن این که سیاتیک ممکن است باعث درد کمر نیز باشد.

منظور از درد سیاتیک چیست؟

درد سیاتیک به دردهایی اطلاق می‌شود که در مسیر عصب سیاتیک ایجاد می‌شوند، بنابراین دردهایی در کمر، باسن، پشت ران، پشت ساق پا در یک یا هر دوپا به عصب سیاتیک مربوط است. درد سیاتیک از آن جهت مورد توجه است که علاوه بر آزار جسمی بیمار ممکن است در نتیجه پارگی دیسک کمر ایجاد شده باشد که یک مورد جدی و نیازمند درمان فوری است. گاهی اوقات نیز درد سیاتیک در نتیجه تنگی کانال نخاعی و یا لیزخوردگی مهره‌ها ایجاد می‌شود. هر سه این بیماری‌ها که منجر به دردهای سیاتیکی می‌شوند برای درمان نیاز به جراحی خواهند داشت.

درد سیاتیک یک درد مکانیکی است به این معنا که با انجام حرکت‌هایی ایجاد و یا شدید می‌شود. بنابراین شدت این درد در افراد مختلف، متفاوت است و از ملایم تا شدید طبقه‌بندی می‌شود، درد سیاتیک معمولا با نشستن‌های طولانی، خم شدن به جلو، سرفه یا عطسه تشدید می‌شود.

همانطور که گفتیم در اکثر موارد درد پا یا کمر نیز به سیاتیک مربوط می‌شود بنابراین درمان سیاتیک پا یا کمر یکسان خواهد بود. درمان سیاتیک بعد از تشخیص قطعی سیاتیک معمولا شامل فیزیوتراپی و درمان‌های دارویی و غیر دارویی است. معمولا استفاده از کمپرس گرم یا سرد، ورزش‌های مخصوص و استفاده از مسکن‌ها رایج‌ترین شکل درمان سیاتیک هستند. در صورتی که سیاتیک در اثر پارگی دیسک، تنگی نخاعی یا لغزیدن مهره‌ها ایجاد شود آخرین درمان آن جراحی است.

علل درد سیاتیک

بروز درد سیاتیک دلایل مختلفی دارد، به همین دلیل برای تشخیص علت دقیق آن باید به پزشک مراجعه شود. در ادامه به چند نمونه از علت های ایجاد درد سیاتیک اشاره میکنیم:

بیرون زدگی دیسک: مهره ها یا استخوان های ستون مهره ها بوسیله یک قسمت غضروف از یکدیگر جدا شده اند، این غضروف ها باعث لغزنده شدن مفصل و نرم شدن آن هنگام حرکت می شوند. زمانیکه اولین لایه از غضروف ها پاره می شود، بیرون زدگی دیسک ایجاد شده و ماده درونی دیسک می تواند بیرون بزند و باعث فشار روی عصب سیاتیک و در نهایت منجربه درد آزار دهنده ای در پشت پا و کمر و بی حسی در این ناحیه از بدن شود.

تنگی کانال نخاعی ستون مهره ها: به این نوع اختلال استنوزیس ستون مهره های ناحیه کمر گفته می شود. این شرایط با تنگ شدن کانال های نخاعی ایجاد میشود و باعث ایجاد فشار روی نخاع و عصب سیاتیک و در نتیجه تجربه ی درد در ناحیه عبور رگ سیاتیک می شود.

اسپوندیلوزیس(تغییرات استخوانی که باعث فشار به عصب می شود): این شرایط بر اثر فرسودگی دیسک ایجاد می شود. زمانیکه یکی از استخوان های ستون فقرات یا مهره ها به مهره دیگر فشار بیاورد این فشار باعث ایجاد فشار بر رگ سیاتیک و درد در این ناحیه از بدن می شود.

سندروم پیریفورمیس: این سندروم یکی از اختلالات نادر ماهیچه ای است که در ماهیچه پیریفورمیس ایجاد می شود(این ماهیچه ناحیه تحتانی ستون مهره ها را به استخوان ران متصل کرده است). گرفتگی و انقباض در این ماهیچه باعث ایجاد درد سیاتیک می شود، که بر اثر فشار روی ناحیه ران که عصب  از آن عبورکرده است، ایجاد می شود. سندروم پیریفورمیس با انجام فعالیت هایی مانند نشستن های طولانی مدت، افتادن روی زمین ایجاد و منجر به درد عصب سیاتیک می شود.

بارداری: در اواخر دوران بارداری، افزایش وزن و سایز جنین منجر به وارد شدن فشار به عصب سیاتیک و بروز درد سیاتیک می شود. این درد به طور طبیعی با پایان بارداری بهبود پیدا میکند، در غیر این صورت فرد بهتر است به پزشک مراجعه کند

علایم درد سیاتیک

اغلب درد ناشی از سیاتیک در قسمت پایین کمر و ناحیه باسن احساس می‌‌شود، ممکن است درد در یک یا هر دو پا اتفاق بیفتند. شدت بروز درد سیاتیک در همه افراد یکسان نیست و برخی از افراد درد را به صورت یک درد مبهم احساس می‌‌کنند و برخی دیگر آن را به صورت یک درد تیر کشنده غیر قابل تحمل تجربه خواهند کرد. درد در قسمت پایین کمر و ستون فقرات شروع می‌‌شود و تا ناحیه باسن و ساق پا امتداد پیدا می‌کند، درد تیر کشنده که اغلب با احساس سوزش، سوزن سوزن شدن و در مواردی بی حسی و ضعف عضلانی در ناحیه آسیب دیده همراه است. ممکن است فرد در هنگام عطسه کردن یا سرفه کردن احساس تشدید در علایم را داشته باشد

درمان درد سیاتیک

اغلب افرادی که دچار درد سیاتیک می‌شوند اانقدر تحت فشار عصبی قرار میگیرند تا امید به درمان را کم کم از دست بدهند. اما واقعیت ااین است که بدون عمل سیاتیک کمر هم می توان این بیماری سخت را درمان کرد. برخی از روش های درمان سیاتیک با مصرف دارو همراه است. اما پر ثمرترین روش درمان درد سیاتیک، مراجعه به فیزیوتراپی درمان درد سیاتیک است.

درمان درد سیاتیک با فیزیوتراپی

فیزیوتراپ با به کارگیری روش ها فیزیوتراپی و تمرین درمانی و لیزرتراپی، فشار وارد شده به اعصاب متاثر را کاهش می دهد. به تبع طی انجام یک دوره فیزیوتراپی تحت نظر فیزیوتراپ، درد دیسک کمر که تا پا هم کشیده می شود کاهش یافته و رفته رفته بیمار به بهبودی کامل می رسد.

سعید مزین فیزیوتراپی تجربه درمان بیماران متعددی که درگیر درد سیاتیک بوده اند را دارد. افرادی که از بهبود کمر درد خود به کلی نا امید بودند. در ادامه به مصاحبه یکی از بیماران بهبود یافته از درد کمر توجه فرمایید:

همچنین این ویدئوها را مشاهده فرمایید:

درمان کامل کمر درد با فیزیوتراپی

درمان کامل کمر درد فقط در دو جلسه با فیزیوتراپی

رضایت کامل بیمار از درمان کمر درد با فیزیوتراپی

درمان دارویی درد سیاتیک

معمولا طیف وسیعی از داروها در درمان سیاتیک مورد استفاده قرار می‌گیرند. دسته اول داروها مسکن‌ها هستند که تا حدود زیادی می‌توانند درد آزاردهنده سیاتیک را آرام کنند. معمولا مسکن های بدون نسخه جواب‌گوی نیاز بیمار در این شرایط هستند.

داروهای شل کننده عضلانی نیز با نسخه پزشک برای کاهش التهاب و اسپاسم عضلانی و عصبی تجویز می‌شوند. در مواقع  درد شدید سیاتیک ممکن است پزشک داروهای مخدر و یا استروئیدی را به صورت تزریقی تجویز کند.

داروهای مسکنی مثل پروفن، دیکلوفناک، ملوکسیکام باعث کاهش تورم در اطراف عصب شده و التهاب آن را کاهش می‌دهند، شل کننده‌های عضلانی مثل متوکاربامول، باکلوفن و تیزانیدین باعث کاهش انتقال درد شده و به نوعی آرام‌بخش درد سیاتیک محسوب می‌شوند. داروهایی مثل گاباپنتین و پرگابالین نیز از جمله داروهای تجویزی بسیاری از پزشکان برای کاهش درد و درمان سیاتیک پا یا کمر درد هستند.

آمپول های استروئیدی نیز یکی دیگر از روش‌های درمانی سیاتیک محسوب می‌شوند که در شرایط حادتر مورد استفاده قرار می گیرند. این آمپول‌ها حاوی کورتون هستند و با نام داروهای شیری در میان عوام مردم شناخته می‌شوند که دارای تاثیر سریع‌تری هستند.

همانطور که گفتیم آخرین راه درمان دردهای سیاتیک مزمن، جراحی است، به ویژه اگر عواملی که در قسمت‌های قبل به آنها اشاره کردیم عامل ایجاد کننده سیاتیک باشند.

درمان غیر دارویی درد سیاتیک

درمان‌های غیر دارویی معمولا شامل انواع فیزیوتراپی، کمپرس‌های گرم و سرد و حرکت های ورزشی و کششی است. به ویژه اگر بیمار محدودیت حرکتی نداشته باشد. این حرکات ورزشی شامل عضلات تقویت کننده میان تنه هستند و در آنها تلاش می‌شود تا دامنه حرکتی عضلات بیمار افزایش پیدا کند و تحرک آسان‌تری داشته باشد.

اغلب اولین روش غیر دارویی که پزشک برای کنترل درد سیاتیک به بیمار توصیه می کند، استراحت کردن در منزل است. معمولاً پزشک از بیمار می خواهد به مدت دو تا سه روز در منزل استراحت مطلق داشته باشد. همچنین گاهی اوقات پزشک از بیمار می‌خواهد که به منظور محافظت بیشتر از کمر، گردن یا پاهای خود از وسایل کمکی یا بالش مخصوص استفاده کند. در روزهای ابتدای آغاز دردهای سیاتیکی باید از کمپرس یخ روزانه چندین بار روی ناحیه دردناک استفاده شود و بعد از چند روز از کمپرس گرم استفاده شود. بیمار باید با استفاده مداوم از کمپرس‌های گرم و سرد دریابد که تاثیر کدامیک بر کاهش درد بیشتر است و همان را ادامه دهد.

معمولا کاهش وزن، تغییر سبک زندگی، پرهیز از کارهای سنگین و بلندکردن اجسام سنگین با شیوه‌های صحیح و اعمال کمترین فشار به کمر و اعصاب آن می‌تواند تا حدود زیادی از ابتلا به سیاتیک جلوگیری کند یا درمان قطعی دردهای سیاتیکی ملایم باشد.

تشخیص قطعی درمان سیاتیک بر عهده پزشک است که با انجام معاینات بالینی و یا انجام ام‌آرآی و یا روش‌های تشخیصی مکمل به تشخیص می‌رسد.

فیزیوتراپی سیاتیک کمر:

فیزیوتراپی در سیاتیک با هدف آزاد سازی فشار وارد شده بر روی عصب سیاتیک و در نتیجه کاهش تحریک عصب است. پس از دستیابی به این هدف، فیزیوتراپی با هدف تقویت عضلات کمر برای پیشگیری از بروز مجدد آن انجام می‌شود.

برای دست‌یابی به این هدف، یک فیزیوتراپیست ابتدا علت دقیق سیاتیک را ارزیابی کرده و سپس برنامه درمانی را مشخص می‌کند. برنامه درمانی مجموعه ای از الکتروتراپی و تمرینات درمانی دستی خواهد بود.

در فرایند فیزوتراپی پزشک ممکن است تحریک الکتریکی را به بیمار توصیه کند. تحریک الکتریکی، یک روش درمانی غیرتهاجمی برای کاهش دردهای مزمن از جمله درد سیاتیک است که نتایج قابل توجهی به دنبال خواهد داشت. در تحریک الکتریکی عصب، جریان الکتریکی با ولتاژ کم از طریق دو الکترود که به پوست وصل شده‌اند (معمولاً به وسیله نوعی پیج) به بدن ارسال شده و سیگنال‌های ایجادکننده درد سیاتیک را مختل کرده یا قطع می‌کند.

همچنین یکی دیگر از روش های پر کاربرد که در درمان درد سیاتیک بسیار مفید است، روش آب درمانی است. آب‌درمانی به مجموعه‌ای از روش‌های درمانی مختلف اشاره دارد که برای کاهش علائم درد سیاتیک و شبه سیاتیک به کار برده می‌شوند. با این که رویکردهای درمانی مختلفی وجود دارد اما آب یکی از مؤلفه‌های مهمی است که اثر اولیه طبی دارد. در این روش فرد بیمار باید آرام در طول استخر راه رود. این کار به کشش عضلات کمک می‌کند و نقش بسیار مهمی در کاهش درد دارد. فرد نباید این عمل را تند انجام دهد. حفظ آرامش و انجام آرام این ورزش اهمیت بسیار زیادی در کاهش درد دارد.  بهتر است این درمان زیر نظر یک آب درمانی اغاز گردد. دمای آب نباید بیش از حد پایین باشد. زیرا سرما به سیاتیک آسیب وارد می‌کند. آب‌درمانی در حوزه درد کمر و گردن به منطور تسکین درد، بهبود گردش جریان خون، افزایش اثرات ضدالتهابی و همچنین برای تسهیل انجام حرکات ورزشی، توان‌بخشی و آرامش بیماران انجام می‌شود. با این که آب‌درمانی نمی‌تواند بر عملکرد داخلی ستون فقرات تأثیر داشته باشد اما هنوز یک بخش مهم از برنامه‌های ترکیبی درمان افرادی است که درد سیاتیک رنج می‌برند.

تمرین های مفید برای درد سیاتیک

تمرین زانو خم سیاتیک:

به پشت دراز بکشید. یک بالش کوچک زیر سر خود قرار دهید. زانوهای خود را خم کنید، سپس پاهایتان را به اندازه عرض لگن از هم باز کنید. قسمت بالای بدن خود را شل نگه داشته و میان تنه را به آرامی بالا بکشید. یک زانو را خم کرده و به سمت قفسه سینه بکشید. پشت پای بالایی را با دو دست خود بگیرید و سپس به آرامی زانوی خود را صاف کنید. این حالت را به مدت ۲۰ تا ۳۰ ثانیه حفظ کرده و نفس عمیق بکشید. زانوی خود را خم کرده و به حالت اولیه خود بازگردید. این تمرین را ۲ تا ۳ مرتبه تکرار کرده و سپس تمرین را با پای دیگر خود نیز انجام دهید.

توجه داشته باشید که قسمت پایین کمر خود را در اثر کشش به سمت زمین فشار ندهید و تا آنجایی که احساس راحتی می‌کنید، کشش را ادامه دهید.

تمرین پا به کنار

به پشت روی کمر دراز بکشید. یک بالش کوچک زیر سرخود قرار دهید. پای چپ خود را خم کرده و پای راست خود را روی ران چپ قرار دهید. سپس ران چپ خود را با دستانتان بگیرید و به سمت جلو بکشید. انتهای ستون فقرات شما باید روی زمین قرار گرفته باشد. شما باید کشش را در باسن سمت چپ خود احساس کنید. این حالت را به مدت ۲۰ تا ۳۰ ثانیه حفظ کنید و نفس عمیق بکشید. این تمرین را ۲ تا ۳ مرتبه برای هر پا تکرار کنید.

توجه داشته باشید اگر نمی‌توانید ران خود را با دست بگیرید یک حوله دورآن بپیچید و حوله را بگیرید.

تمرین پا به داخل

به پشت روی یک تشک دراز بکشید. یک بالش کوچک زیر سر خود قرار دهید. زانوهای خود را خم کنید ، سپس پاهای خود را به اندازه عرض لگن از هم باز کنید. قسمت بالای بدن خود را شل بگیرید و به آرامی قسمت میان تنه خود را بالا بکشید.سپس یک زانوی خود را به سمت قفسه سینه خم کنید و آن را با دو دست خود نگه دارید. این حالت را ۲۰ تا ۳۰ ثانیه نگه دارید و به طور کنترل‌شده‌ای نفس عمیق بکشید. این حرکت را ۳ مرتبه تکرار کرده و سپس پای خود را عوض کنید.

توجه داشته باشید گردن، قفسه سینه یا شانه‌های شما نباید تحت تنش باشند و فقط تا آنجایی که احساس راحتی می‌کنید، کشش را انجام دهید.

تمرین خوابیدن به دمر

رو به زمین دراز بکشید و دست‌های خود را از آرنج خم کرده و ساعد خود را روی زمین قرار دهید. به کف زمین نگاه کنید و گردن خود را مستقیم بگیرید، سپس در حالی که گردن خود را صاف نگه داشته‌اید، با وارد کردن فشار به دستان، کمر خود را قوس دهید. شما باید در عضلات شکم خود، کشش کمی را احساس کنید. نفس بکشید و این حالت را به مدت ۵ تا ۱۰ ثانیه حفظ کنید. به حالت اولیه خود بازگردید و این تمرین را ۸ تا ۱۰ مرتبه تکرار کنید.

توجه داشته باشید گردن خود را به سمت عقب خم نکنید و ران‌های خود را روی زمین نگه دارید.

کلینیک درمان کمردرد: کلینیک فیزیوتراپی سعید مزین

تلفن فیزیوتراپی مزین در تهران: