فیزیوتراپی پاشنه

درد پاشنه پا می‌تواند در تحرک فرد اختلال ایجاد کند و موجب بروز درد زیادی ‌شود. دلایل متعددی برای بروز درد پاشنه پا وجود دارد. برخی از صدمات نیازمند مراقبت‌های پزشکی هستند و این در حالی است که برخی دیگر از انواع آسیب‌دیدگی‌ها با انجام درمان‌های خانگی برطرف می‌شوند. سن عامل مهمی در بروز درد پاشنه پا است؛ اما با تشخیص زودهنگام علائم و انجام درمان‌های خانگی ساده می‌توان از ایجاد شدن درد پاشنه پا جلوگیری نمود. چنانچه فرد درد شدیدی را حس می‌کند و یا پس از سپری شدن چند روز، آسیب‌دیدگی وی بهبود پیدا نکرد فرد باید برای انجام مراقبت‌های پزشکی اقدام کند.

علت درد پاشنه پا

پوشیدن کفش‌هایی که دارای کفی نامناسبی هستند می‌تواند بافت پاشنه پا (غلاف کف‌پایی) را اذیت کنند. چاق بودن و یا ایستادن طولانی‌مدت نیز می‌تواند موجب آزردگی بافت پاشنه پا شود. دویدن، راه رفتن و انجام ورزش‌هایی که بر روی پاشنه پا فشار و تنش ایجاد می‌کنند، می‌توانند منجر به بروز پارگی‌های کوچکی در بافت پا شوند. چنانچه عضلات ساق پا سفت باشند احتمال بروز درد پاشنه پا بیشتر می‌گردد. همچنین سفتی تاندون آشیل نیز به ایجاد درد پاشنه پا کمک می‌کند. همچنین درد پاشنه پا در اثر علت‌های زمینه‌ای نیز روی می‌دهد که عبارتند از:

۱_ پارگی تاندون آشیل

تاندون آشیل که عضلات پشت ساق پا را به پاشنه پا متصل می‌کند ممکن است در اثر پریدن، چرخش، سریع دویدن و کشش زیاد این تاندون دچار پارگی جزئی یا کامل شوند و در نتیجه این امر، موجب بروز درد ناگهانی و تورم در پاشنه و ساق پا شده و در راه رفتن فرد اختلال و دشواری به وجود آورد.

۲_ التهاب پلانتار یا غلاف کف‌پایی

التهاب پلانتار زمانی روی می‌دهد که تاندون غلاف کف‌پایی که پاشنه پا را به انگشتان متصل می‌کند دچار التهاب و تورم شده باشد. این عارضه به علت ساختار پا ایجاد می‌گردد. افراد مبتلا به عارضه صافی کف پا یا قوس زیاد کف پا بیشتر در معرض خطر ابتلا به التهاب پلانتار هستند. درد پاشنه پا مخصوصاً در صبح از مشخصه‌های بارز عارضه التهاب پلانتار می‌باشد.

۳_ خار پاشنه

خار پاشنه یکی دیگر از علل بروز درد پاشنه پا می‌باشد، خار پاشنه قطعه استخوانی نوک‌تیز است که در پاشنه پا به وجود می‌آید و غالباً همزمان با ابتلا به التهاب پلانتار ایجاد می‌شود. زمانی که پس از استراحت طولانی فرد شروع به راه رفتن می‌کند درد خار پاشنه بسیار شدیدتر احساس می‌گردد. با کمی راه رفتن درد از بین می‌رود اما فعالیت‌های طولانی‌مدت می‌توانند موجب بازگشت درد شوند.

۴_ بورسیت پاشنه پا

پاشنه پا دارای یک بورس یا کیسه مملو از مایع می‌باشد که در ناحیه‌ای از بدن واقع‌شده که بافت‌ها، استخوان‌ها و تاندون‌ها بر روی هم حرکت کرده تا از این ساختارهای مختلف محافظت کنند و حالت نرمی را ایجاد نمایند. زمانی که این کیسه دچار التهاب گردد به این وضعیت بورسیت گفته می‌شود. بورسیت در اثر وارد شدن ضربه، حرکت دادن مکرر این ناحیه و یا ابتلا به بیماری مثل آرتروز به وجود می‌آید. در صورت دچار بودن با بورسیت ممکن است در ناحیه پاشنه پا متوجه درد، تورم و سرخی شوید.

۵_ سندرم تونل تارسال

گاهی اعصاب مچ و کف پا ممکن است تحت ‌فشار قرار بگیرند به این وضعیت سندرم تونل تارسال گفته می‌شود. سندرم تونل تارسال می‌تواند موجب بروز درد در سراسر پاشنه و مچ پا شود. این عارضه در اثر نامناسب بودن پرونشین (چرخش مچ پا با داخل) یا التهاب تاندون به وجود می‌ آید.

درحالی‌که التهاب تاندون کف‌پایی شایع‌ترین علت بروز درد پاشنه پا می‌باشد اما علت‌های دیگر با علائم مشابهی نیز وجود دارند که در واقع در اثر فشردگی عصب، تاندونیت یا التهاب تاندون و آرتروز التهابی ایجاد می‌شوند. تنها با بررسی جامع تاریخچه بیماری‌ها و معاینه فیزیکی و بهره‌گیری از تجربیات یک پزشک ماهر می‌توان تشخیص را انجام داد.

 درمان درد پاشنه پا

در مرحله اول دوری از انجام فعالیت‌های پربرخورد مخصوصاً برای ورزشکارانی اهمیت دارد که می‌توانند به‌طور منقطع ورزش‌های غیر برخوردی نظیر دوچرخه‌سواری و یا شنا را انجام دهند.

۱_ از پابرهنه بودن دوری کنید

جهت بهبودی درد پاشنه پا از پابرهنه بودن پا اکیداً خودداری کنید. همیشه باید کفش‌هایی را پوشید که دارای ارتزهای سفارشی ساخت هستند و گاهی نیز از محافظ‌های تجویزی طبی مخصوص قوس کف پا استفاده می‌شود تا روند ترمیم سریع‌تر انجام گیرد.

۲_ ماساژ یخ

زمانی که تورم و درد پاشنه پا وجود دارد ماساژ یخ می‌تواند مؤثر واقع شود. برای ماساژ از قالب یخ در حال ذوب یا فنجان پلی استایرن پرشده از یخ استفاده کنید. ناحیه و نقطه دارای درد را ماساژ دهید. معمولاً ۴تا ۸ دقیقه ماساژ کافی است. این کار را چند بار در روز تکرار نمایید.

۳_ کفش مناسب به پا کنید

کفش خیلی صاف، خیلی مرتفع، خیلی نرم یا خیلی سفت می‌تواند درد پاشنه پا را تحریک کند. فیزیوتراپ بسته به شرایط شما توصیه‌هایی را در اختیارتان قرار خواهد داد.

فشرده‌سازی یکی از مهم‌ترین جنبه‌های درمان درد پاشنه پا می‌باشد. تقریباً تمامی مشکلات مفاصل، تاندون‌ها و نواحی مرتبط با آن‌ها از فشرده‌سازی جهت جلوگیری از بروز ادم یا تورم التهابی سود می‌برند.

۴_ پد یا بالشتک پاشنه

در واقع بالشتک‌های از جنس سیلیکون یا اسفنج که معمولاً در داروخانه‌ها پیدا می‌شوند کار خاصی برای درمان این وضعیت انجام نمی‌دهند و در بهترین حالت فقط راحتی موقتی را به پا عرضه می‌کنند. به ‌عبارتی ‌دیگر مطمئناً راه رفتن بر روی سطوح سفت ‌و سخت کار درستی نیست.

۵_ ارتز کف پا

فقط استفاده از محافظ قوس پا برای درد پاشنه پا مؤثر واقع نمی‌شود تنها کاری که این آرتزها انجام می‌دهند این است که به‌جای حمایت از کف پا برای حفظ عملکرد مطلوب آن، با وارد کردن فشار زیاد بر قوس، کف پا را اذیت می‌کنند. استفاده از ارتزهای نرم، دارای ارتفاع و هم‌تراز برای غلبه بر هر گونه درد پاشنه پا الزامی است. از خرید آرتزهای ساخته‌شده از گچ پلاستر دوری کنید چون این نوع از آرتزها دارای ایراداتی هستند و می‌توانند تأثیر ناخوشایندی بر روی پاشنه پا متأثر داشته باشد.

۶_ اسپلینت شبانه

ین ما در موارد خفیف تا شدید درد پاشنه پا ممکن است پوشیدن اسپلینت شبانه را به شما توصیه کنند که در هنگام خواب در قوس و ساق پا کشش ایجاد می‌کند. اسپلینت شبانه به افزایش طول تاندون آشیل و غلاف کف‌پایی کمک کرده تا علائم این عارضه تسکین پیدا کند.

۷_ تزریق کورتیزون

تزریق بی‌حسی موضعی و کورتیکوستروئید می‌تواند علائم درد پاشنه را تسکین دهد. با این‌حال این علائم فقط برای چند هفته رفع می‌شوند و خود تزریق نیز ممکن است بسیار دردناک باشد و به بافت آسیب برساند و احتمال بروز پارگی بافت‌ها را به ۳ برابر افزایش می‌دهد.

۸_ فیزیوتراپی پاشنه پا

فیزیوتراپیست ما بسته به علت درد پاشنه ممکن است از تکنیک‌های فیزیوتراپی زیر جهت درمان و تسکین درد پاشنه پای بیماران استفاده نمایند:

• الکتروتراپی TENS
• اولتراسوند تراپی
• ماساژ تراپیدرمان دستی
• کایروپراکتیک و ماساژ
• درمان دستی کایروپراکتیک کف پا می‌تواند به بازیابی عملکرد پا و تسکین درد کمک نماید. ماساژ دادن پاشنه پا از طریق حرکت دادن پا بر روی یک قوطی یا بطری نیز به شل شدن و آرامش یافتن عضلات و فاسیا یا نیام کمک می‌کند.

۹_ شاک ‌ویو تراپی

در روش شاک ویو تراپی بر روی ناحیه متأثر از امواج صوتی استفاده ‌شده تا روند ترمیم تحریک و تشویق شود. انجام روش شاک‌ویو تنها برای موارد مزمن (طولانی‌مدت) درد پاشنه پا که نسبت به سایر روش‌های درمانی احتیاطی هیچ‌گونه واکنشی نشان نمی‌دهند توصیه می‌شود. همچنین در صورت ابتلا به خارپاشنه، شاک ویو برای خار پاشنه میتواند راه حل مفیدی برای درمان شما باشد.

۱۰_ لیزردرمانی کم ‌توان

لیزر کم‌توان روش درمانی خوبی برای پاشنه درد مزمن می‌باشد. لیزر درمانی سرد درد و التهاب را از منشأ کاهش می‌دهد. لیزر درمانی سرد به بازسازی بافت کمک کرده و با روند التیام و بهبودی سرعت می‌بخشد.

یکی از محل های شایع درد کف پا پاشنه است. درد زیر پاشنه معمولا به علت التهاب در محل اتصال فاشیای پلانتار در کف پا به زیر استخوان پاشنه بوجود میاید که موجب خار پاشنه پا می شود.

در بیماری خار پاشنه پا، این پاشنه ی شماست که دچار مشکل و آسیب می شود. این بیماری التهابی زیر پاشنه در نزدیکی اتصال رباط پلانتار فاسیا (رباط بلند و نازکی زیر پوست کف پا) که از پاشنه تا قسمت جلویی پا امتداد دارد، است. بر طبق عقیده رایج امروزی، درد پاشنه پا ناشی از آسیب دیدن فیبرهای کلاژن فاسیا است.

اغلب اوقات خار استخوانی در پاشنه پا به رشد می کند. شما می توانید این زائده یا خار استخوانی را در تصویر اشعه ایکس مشاهده کنید. این خار استخوانی اساسا علت درد پاشنه پا نمی باشد. تقریبا ۳۰ درصد از افراد به این مشکل مبتلا هستند، در حالی که تنها تعداد محدودی از افراد در این رابطه شکایت دارند. حتی گاهی اوقات افراد دچار پاشنه درد می شوند، بدون اینکه خار استخوانی داشته باشند. مشکل واقعی که باعث درد می شود التهاب است. به طور خلاصه، اغلب افراد که درد پاشنه پا دارند از خار پاشنه رنج می برند. در ادامه به بحث علل درد پاشنه پا و علائم خار پاشنه پا می پردازیم.

کلینک فیزیوتراپی سعید مزین در سعادت آباد