لگن

لگن

شکستگی لگن نامی کلی برای طیف گسترده ای از شکستگی ها است که معمولا بدنبال ضربات شدید به لگن خاصره ایجاد میشوند. این شکستگی ها در سنین بالا شیوع بیشتری دارند و میتوانند موجب بروز معلولیت های شدیدی شوند.

شکستگی لگن انواع مختلفی داشته و میتواند نواحی متفاوتی از لگن خاصره را در بر گیرد. مهمترین انواع شکستگی لگن عبارتند از شکستگی مفصل ران، شکستگی استابولوم، شکستگی حلقه لگنی و شکستگی سر استخوان ران.

در این نوشته ابتدا آناتومی لگن به اختصار یادآوری شده و سپس انواع شکستگی های لگن توضیح داده میشود.

آناتومی لگن

لگن پایین ترین قسمت تنه است و در جایی قرار دارد که تنه به اندام تحتانی متصل میشود. استخوان لگن یک ساختمان حلقوی است که در بالا به ستون فقرات متصل شده و در پایین به استخوان های ران مفصل میشود.

وظیفه لگن در واقع انتقال نیروی وزن از تنه به هر دو اندام های تحتانی است. همچنین در موقع نشستن، نیروی وزن تنه مستقیما از طریق لگن به زمین وارد میشود.

لگن همچنین حاوی ارگان های گوارشی و تولید مثل بوده و عروق و اعصاب مهمی از آن عبور کرده و از تنه به اندام تحتانی میروند.

آناتومی لگن خاصره

کل استخوان لگن از به هم پیوستن دو استخوان بی نام در دو طرف و یک استخوان ساکروم در وسط و پشت تشکیل شده است. استخوان بی نام خود شامل سه قسمت به نام های ایلیوم Ilium ، ایسکیوم Ischium و پوبیس Pubis است.

مفصل ران که مردم به آن مفصل لگن هم میگویند و در بین پزشکان به مفصل هیپ Hip joint معروف است بزرگترین مفصل بدن بوده و شکل گوی و کاسه ای دارد.

قسمت گوی آن سر استخوان ران است و قسمت کاسه آن قسمتی از استخوان لگن است که به آن استابولوم Acetabulum میگویند.

شکستگی استرسی لگن

شکستگی لگن نامی کلی برای تعداد زیادی از شکستگی ها است که میتواند بدنبال حوادثی مانند سقوط از ارتفاع، تصادف، حوادث ورزشی و حوادث حین کار ایجاد شود. با این حال غالب شکستگی های لگن بدنبال ضرباتی نه چندان شدید ایجاد میشوند.

شکستگی لگن در سنین بالا معمولا بدنبال زمین خوردن ایجاد میشود. در افراد مسن به علت پوکی و در نتیجه ضعیف شدن استخوان، لگن میتواند به راحتی و با وارد شدن ضربه خفیفی شکسته شود. این شکستگی ها در سنین بالا از علل مهم بروز معلولیت ها هستند و میزان مرگ و میر آنها بالا است.

مثلی مهم در ارتوپدی وجود دارد که میگوید انسان ها از لگن به دنیا میایند و از لگن از دنیا میروند. یعنی از طریق لگن مادرشان به دنیا وارد میشوند و به علت شکستگی لگن از دنیا میروند.

در جوان ها لگن به سادگی دچار شکستگی نمیشود. شکستگی لگن در جوان ها معمولا بدنبال ضربات شدیدتر مانند تصادف اتومبیل و یا سقوط از ارتفاع ایجاد میشود.

شکستگی های لگن را میتوان به سه دسته کلی تقسیم کرد. شکستگی حلقه لگن، شکستگی استابولوم و شکستگی اطراف مفصل ران.

البته شکستگی سر استخوان ران جزو هیچکدام از سه دسته فوق نیست ولی میتوان آن را جزئی از شکستگی های لگن دانست.

در مورد هر کدام از این شکستگی ها در زیر توضیح مختصری داده میشود ولی برای مطالعه وسیع تر در مورد هر کدام از آنها میتوانید به بخش مربوط مراجعه کنید.

شکستگی حلقه لگن

شکستگی هایی که در استخوان های ساکروم، ایلیوم، ایسکیوم و پوبیس ایجاد میشوند را شکستگی حلقه لگن میگویند.

این نوع شکستگی لگن ممکن است خفیف بوده و با مدتی استراحت خوب شوند و یا ممکن است چنان شدید باشند که در کمتر از چند ساعت به علت خونریزی شدید موجب مرگ بیمار شوند.

در افراد مسن این شکستگی ها معمولا بدنبال زمین خوردن ایجاد میشوند و در غالب موارد با چند هفته استراحت و بدون نیاز به جراحی خوب میشوند ولی در جوان ها معمولا ضربات شدیدی مانند تصادفات وسایل نقلیه یا سقوط ار ارتفاع علت شکستگی های حلقه لگنی است و در غالب موارد نیاز به درمان جراحی دارند.

تشخیص و درمان شکستگی لگن در ناحیه حلقه لگنی امروزه به عنوان یک زیر شاخه فوق تخصصی مهم از ارتوپدی محسوب میشود.

برای کسب اطلاعات پزشکی و مقالات کامل راجع به آسیب های حلقه لگن به صفحه مربوط مراجعه کنید.

شکستگی استابولوم لگن

شکستگی استابولوم نوعی شکستگی لگن است که در استخوان های ایلیوم، ایسکیوم و پوبیس ایجاد شده به نحوی که خط شکستگی به درون حفره استابولوم میرود.

این نوع شکستگی لگن از این جهت اهمیت دارد که باید به دقت جااندازی شود. اگر بعد از جااندازی شکستگی های استابولوم کوچکترین جابجایی در بین قطعات شکسته شده باقی بماند موجب میشود مفصل ران در عرض چند ماه بکلی تخریب شده و یا در عرض چند سال دچار آرتروز و ساییدگی شود.

به همین جهت امروزه تشخیص و درمان شکستگی لگن در ناحیه استابولوم به عنوان یک زیر شاخه فوق تخصصی مهم از ارتوپدی محسوب شده و فقط در مراکز خاصی انجام میشود.

برای کسب اطلاعات پزشکی و مقالات کامل راجع به شکستگی استابولوم به صفحه مربوطه مراجعه کنید.

شکستگی مفصل ران – هیپ

این دسته شکستگی لگن، شامل گروهی از شکستگی ها است که در ناحیه زیر سر استخوان ران ایجاد میشوند. شکستگی های اطراف مفصل ران انواع مختلفی دارد که مهمترین آنها شکستگی های گردن استخوان ران و شکستگی های اینترتروکانتریک و شکستگی های ساب تروکانتریک هستند.

شکستگی لگن در ناحیه اطراف مفصل ران گرچه در استخوان اصلی لگن ایجاد نشده است ولی چون مفصل ران بسیار نزدیک به لگن است و درد ناشی از این شکستگی ها در لگن احساس میشود به آنها شکستگی لگن هم میگویند.

این شکستگی ها معمولا در افراد مسن و بدنبال زمین خوردن بوجود میایند ولی میتوانند در افراد جوان و بدنیال ضربات شدیدتر مانند سقوط از ارتفاع یا تصادف اتومبیل هم ایجاد شوند.

شکستگی سر استخوان ران

شکستگی سر استخوان ران نوعی از شکستگی لگن است که معمولا بدنبال دررفتگی مفصل ران ایجاد میشود. هنگام دررفتگی مفصل ران ممکن است سر استخوان ران به کناره استابولوم گیر کرده و موجب کنده شدن تکه ای از آن شود.

این شکستگی ها معمولا در افراد جوان ایجاد میشود و اهمیت آنها در اینست که داخل مفصل ران هستند و هر گونه بد جوش خوردن این شکستگی ها میتواند موجب بروز سائیدگی و آرتروز زودرس مفصل ران شود.

لگن مرکز بدن است. مشکلات ناحیه لگن ناشی از ناهماهنگی لگن و مفصل خاجی خاصره‌ای ( ساکروایلیاک) ، بارگذاری ( تقسیم وزن) نامناسب و عدم تعادل عضلات است. معمولا عدم تعادل عضلانی، نشان ‌دهنده ضعف عضلات سرینی، عضلات تثبیت کننده عمقی کمر (ماهیچه‌های عرضی شکم و ماهیچه‌های چند پاره)، انقباض عضلات خم کننده لگن و عضلات چرخنده داخلی و خارجی لگن می‌باشد.
موقعیت طبیعی (خنثی) لگن این است که کاملا صاف و متقارن باشد – نه چرخیده باشد و نه به سمت جلو یا عقب کج شده باشد. وقتی لگن در وضعیت خنثی قرار داشته باشد، انحناهای ستون مهره‌ها شکل طبیعی خود را خواهد داشت. تغییر راستای لگن و مرکز ثقل بدن ، می‌تواند باعث تقسیم وزن نابرابر و درد شود. هنگامی که یک قسمت از بدن به درستی کار نکند، دیگر قسمت‌ها مجبورند ضعف آن را جبران کنند. ضعف عضلات حمایت کننده و نگه‌دارنده باعث می شود که عضلات سطحی بیش از حد کار کنند، که این مساله ممکن است باعث درد، تنش عضلانی و اسپاسم شود.

از آنجا که بدن از فرق سر تا نوک انگشتان پا مثل یک زنجیره به هم‌پیوسته پویا عمل می‌کند، عملکرد و تراز بودن بالاتنه، عملکرد لگن را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. در هنگام راه رفتن و دویدن، قفسه سینه و ستون فقرات سینه‌ای ( صدری) باید بتوانند به شکل طبیعی حرکت کنند (بچرخند). در صورتی که این حرکت محدود شود، ستون فقرات کمری برای جبران، متحمل وزن و بار بیشتری شدهه و در نتیجه دچار درد خواهد شد. اگر انعطاف‌پذیری و قدرت پاها از دست برود، زنجیره حرکتی از سر تا لگن نمی‌تواند در هنگام راه رفتن عضلات را به درستی فعال کند، که این باعث عدم تعادل عضلات و احتمالا آسیب می‌شود. همانطور که می‌بینید تمامی قسمت‌های بدن به هم متصل هستند.

نابرابری لگن باید در اسرع وقت اصلاح شود زیرا این عارضه ممکن است به مرور زمان موجب تغییرات دژنراتیو در ساختارهای نخاعی و یا حتی فتق دیسک و سیاتیک شود. علاوه بر ساختارهای ستون فقرات، مفصل خاجی خاصره‌ای نیز ممکن است در اثر انحراف لگن دچار مشکل شود. مفاصل خاجی خاصره‌ای، مفاصلی کوچک بین استخوان تهیگاهی (ایلیوم) و استخوان خاجی(ساکروم) هستند که حرکتی بسیار محدود اما مهم دارند. به هر حال ، تحرک خیلی کم یا خیلی زیاد می‌تواند لگن و مفصل خاجی خاصره‌ای را تغییر داده و نحوه راه رفتن فرد را تحت تاثیر قرار دهد. درد مفصل خاجی خاصره‌ای کاملا ناحیه‌ای و محدود به یک سمت یا هر دو سمت لگن است. مشکلات مفصل خاجی خاصره‌ای می‌تواند ناشی از ضعف عضلات (عضلات اطراف ستون فقرات، لگن و باسن) باشد که باعث می‌شود لبه لگن به سمت جلو حرکت کرده و باعث حرکت بیش از حد لگن در حین راه رفتن یا دویدن شود.

انواع چرخش یا تیلت لگن

تیلت لگن قدامی حالتی است که در آن جلوی لگن به سمت جلو چرخیده و پشت لگن بالا می‌رود.برخی تحقیقات نشان می‌دهند که ۸۵ درصد مردان و ۷۵ درصد زنان بدون هیچ نشانه و علامتی ، دچار تیلت لگن قدامی هستند.
تیلت لگن قدامی در اثر زیاد نشستن یا عدم فعالیت بدنی ایجاد می‌شود. تیلت قدامی لگن وضعیت بدن و شکل ستون فقرات را تحت تاثیر قرار داده و ممکن است منجر به علائم دیگری نیز بشود.

تیلت لگن خلفی

تیلت لگن خلفی، حالت برعکس تیلت لگن قدامی است. این اتفاق زمانی پیش می‌آید که لگن به سمت عقب بچرخد و باعث می‌شود که سمت جلوی لگن به سمت بالا رفته و سمت عقب لگن پایین بیاید. تیلت خلفی لگن در اثر افزایش طول عضلات خم کننده لگن و کوتاه شدن عضلات باز کننده یا اکستانسور لگن ایجاد می‌شود.همانند تیلت لگن قدامی، نشستن‌های طولانی مدت، عدم فعاليت و وضعيت بدنی ضعيف، در ایجاد تیلت خلفی لگن موثرند.

علائم لگن مایل

فرد مبتلا به لگن مایل هیچ نشانه خاصی ندارد، اما تیلت لگن می‌تواند منجر به وضعیت بد بدنی و کج شدن ستون فقرات شود. اغلب هیچ نشانه‌ خاصی مرتبط با تیلت لگن وجود ندارد. علائم تیلت لگن در صورت بروز ممکن است شامل موارد زیر باشند:
• انقباض ماهیچه‌ها در ناحیه لگن و ران
• ضعف عضلات سرینی بزرگ و عضلات شکم
• وضعیت ( فرم) بدنی غلط که در آن ناحیه پایینی ستون فقرات به سمت داخل انحنا پیدا کرده و شکم به جلو آمده است.
اگرچه اغلب درد در ناحیه کمر، مفصل ران یا زانو به عنوان علائم تیلت لگن گزارش می‌شوند، اما شواهد چندانی وجود ندارد که ثابت کند این دردها ناشی از تیلت لگن باشد.

تشخیص عدم تقارن لگن

در حالی که وضعیت و شکل ستون فقرات می‌تواند به تشخیص تیلت قدامی لگن کمک کند، روش دیگر تشخیص آن، ازمون توماس است. این ازمایش که به نام جراح بریتانیایی، هاگ آون توماس نامگذاری شده ، می‌تواند به تشخیص تیلت قدامی لگن کمک کند.
برای انجام این آزمایش ساده فرد باید:
• روی تخت دراز بکشد، طوری که پاها از زانوها از لبه تخت آویزان شوند.
• سپس یک پای خود را به سمت سینه خود کشیده، خم کرده و زانوی خود را نگه دارد. سپس همین کار را برای پای دیگر نیز تکرار کند.
• اگر لگن تراز نباشد ، پشت پایی که از لبه تخت آویزان است از روی تخت بلند خواهد شد.
در صورتی که فرد برای جلوگیری از بلند شدن پایی که از لبه تخت آویزان است، به شکلی مجبور شود آن را بکشد یا بچرخاند، نشان می‌دهد که لگن دچار عدم تقارن است.

مشاوره رایگان با ی فیزیوتراپی مزین:تلفن های تماس:

۰۲۱۲۲۱۴۵۶۵۱ – ۰۹۱۹۸۰۴۹۰۶۰

آدرس مراکز درمانی فیزیوتراپی مزين :

١) تهران، بام سعادت آباد، بلوار حق شناس، برج آرک طبقه همکف
٢) تهران، بام سعادت آباد، بلوار حق شناس، برج آرک طبقه همکف