تجربه‌های دردناک در کمر، به‌واسطه بیماری‌های مختلف باعث کاهش توان حرکتی افراد می‌شود. این مسئله می‌تواند دلایل مختلفی را دارا باشد؛ مانند دیسک کمر. درد در ناحیه کمر، در برخی از مواقع، سن و سال نمی‌شناسد، اما در حالت کلی احتمال وقوع این اتفاق در افراد مسن بالاتر است. آیا خود شما هم تجربه درد سنگین در کمر را داشته‌اید.
دیسک کمر چیست؟
دیسک به ناحیه‌ای تعلق پیدا می‌کند که مهره‌های ستون فقرات را به هم متصل می‌کند. این عامل اتصال، به‌صورت استوانه کم ارتفاع است که از دو قسمت آنولوس فیبروزوس و نوکلئوس پولپوزوس تشکیل شده است. قسمت آنولوس فیبروزوس به‌صورت حلقه‌ای بر روی نوکلئوس پولیوزوس قرار دارد. به همین دلیل این دو بخش را با عنوان حلقه و هسته هم شناسایی می‌کنند. با توجه به اینکه بخش آنولوس فیبروزوس به‌صورت حلقه، قسمت هسته را پوشش می‌دهد، به مراتب ساختار مقاوم‌تری دارد. به طوری که از ۳۲ لایه ساخته شده است.
در رابطه با دیسک کمر، باید چنین گفت که ساختمان‌های غضروفی هستند که در بین مهره‌های استخوانی کمر قرار دارند. تعداد این مهره‌های استخوانی در ناحیه کمر، شامل ۵ عدد است.
از مهم‌ترین دلایل اهمیت وجود دیسک در ناحیه کمر، فراهم کردن امکان خم و راست شدن کمر در جهت طرفین و جلو و عقب رفتن آن است. به عبارتی می‌توان گفت که این صفحه غضروفی باعث چرخش، فشردگی و کشش می‌شود. به همین دلیل شما می‌توانید به کمر خود جهت بدهید، حرکت یکنواختی داشته باشید و اجسام سنگین را بلند کنید.
آسیب‌هایی که به این بافت غضروفی وارد می‌شود، می‌تواند سبب بروز بیماری دیسک کمر شود. این بیماری بیشتر افراد میان سال را مورد هدف خود قرار می‌دهد و دهه‌های سنی ۳۰ الی ۴۰ سال، بیشتر در معرض این بیماری قرار می‌گیرند.
حتما شما هم با این کلام رو به رو شده‌اید که می‌گویند، “دیسک کمر دارم”! در واقع همه افراد این عضو مهم را دارا هستند، اما منظور از این عبارت پارگی و آسیب در ناحیه دیسک کمر است.
افرادی که دچار این بیماری می‌شوند، با محدودیت‌های حرکتی رو به رو هستند و نمی‌توانند به راحتی همیشه کمر خود را در جهات مختلفی حرکت دهند.
با توجه به همین مسئله و میزان اهمیت آن، شیوه‌های درمانی جهت بهبود دیسک کمر، به شدت مورد توجه افراد قرار گرفته که از جمله آن‌ها، درمان به وسیله فیزیوتراپی است. فیزیوتراپی راهکاری با دامنه درمانی گسترده، برای بیماری‌های عضلانی و اسکلتی است که عموما نتیجه درستی را حاصل می‌کند.
از آنجایی که کمر درد به خاطر آسیب به دیسک آن یک بیماری اسکلتی است و مربوط به بافت غضروفی دیسک‌ها می‌شود، فیزیوتراپی شیوه درمانی مناسبی است که به‌صورت راهکارهای مختلفی انجام می‌شود. فیزیوتراپیست‌ها با آگاهی از آناتومی بدن و توجه به موارد مختلفی، راهکارهای مناسبی را ارائه می‌دهند.
فیزیوتراپی دارای شیوه‌های درمانی گوناگونی از قبیل سوزن خشک، تمرین درمانی، لیزر تراپی، مگنت تراپی و مواردی از این قبیل است که هر کدام نقشی در روند بهبود بیماری‌های مفصلی و عضلانی دارند.
در رابطه با بیماری دیسک کمر هم امکان درمان به شیوه‌های ذکر شده وجود دارد که در بخش “استفاده از فیزیوتراپی برای درمان دیسک کمر” بیشتر در رابطه با این مسئله و فواید آن صحبت خواهیم کرد.
چه عواملی باعث بیماری دیسک کمر می‌شوند؟
درد در ناحیه کمر و پا می‌تواند نشانه‌ای از بروز دیسک کمر باشد که دلایل مختلفی دارد. این دلایل و عوامل سبب شده تا تنها افراد سالخورده، قربانیان این بیماری نباشند. در اینجا به چند نمونه از شایع‌ترین عوامل بروز بیماری دیسک کمر اشاره شده است.
۱. افزایش سن
اولین و مهم‌ترین عامل، گذر زمان و افزایش سن است که باعث تحلیل بافت‌های غضروفی در ناحیه کمر می‌شود. زمانی که سن افراد بالا می‌رود، توان بدنی کاهش پیدا می‌کند و هر حرکتی می‌تواند سنگین جلوه کند. با توجه به همین مسئله بخش‌های مختلف بدن توان تحمل نخواهند داشت و امکان تحلیل بافت‌ها افزایش پیدا می‌کند.
همانطور که در رابطه با ساختار دیسک گفتیم، این بافت دارای بخش هسته است که تقریبا می‌توان گفت که از مایع تشکیل شده است. افزایش سن سبب می‌شود تا هسته، بخشی از آب خود را دست بدهد. با وقوع این اتفاق طبیعتا بافت خارجی دچار ترک و پارگی می‌شود. به همین خاطر کمر درد در افراد شکل می‌گیرد.
۲. آسیب دیدگی کمر
گاها علاوه بر عوامل طبیعی، حوادث هم می‌توانند عاملی بر بروز این بیماری باشند و به دیسک آسیب وارد کنند. اتفاقاتی از قبیل تصادف، پرت شدن از بلندی، ضربه خیلی سنگین به کمر و مواردی از این قبیل، می‌توانند دلایلی بر وقوع این بیماری باشند.
۳. فعالیت‌های تکراری
خم و راست شدن بیش از حد، عاملی بر فرسایش این بافت هستند. این مورد در بین افرادی که در شغل خود، نیاز به تحرک دارند، بیشتر رخ می‌دهد. افرادی مانند کشاورزان، شالی کاران، کارگران ساختمانی و مواردی از این قبیل، حرکات مختلف را پی در پی تکرار می‌کنند که در نهایت نتیجه آن بروز بیماری‌ای تحت عنوان دیسک کمر خواهد بود.
۴. چاقی و یا بارداری
تحمل وزن بیش از حد، برای کمر اصلا مناسب نیست. در افرادی که با اضافه وزن رو به رو هستند، کمر تحت فشار بالایی قرار می‌گیرد. این فشار برای ساختار غضروفی بین مهره‌ها بسیار مضر است. شاید بسیاری از افراد نسبت به توصیه‌های لاغری حالت تدافعی به خود بگیرند که این را یک توهین به ظاهر و نتیجه افکار بسته بدانند! اما در حقیقت اضافه وزن نه به لحاظ زیبایی یا زشتی، بلکه از نظر سلامتی، بسیار نامناسب است و می‌تواند بیماری‌های زیادی را با خود همراه سازد.
در مورد بارداری هم همین مسئله وجود دارد. زنان باردار برای جلوگیری از آسیب ناشی از وزن بالا، باید تحت نظر یک فیزیوتراپیست باشند. در این صورت با انجام حرکات درست و اصلاحی، می‌توانند فشار وارده را کنترل کنند.
۵. استعمال دخانیات
قطعا همه افراد با آسیب‌های سلامتی دخانیات آشنا هستید و می‌دانید که تا چه حد برای دستگاه‌های تنفسی و گوارشی مضر است. علاوه بر این موارد دود دخانیات برای ساختار اسکلتی هم نتایج ناامیدکننده‌ای را به همراه دارد. به طوری که فرایند تحلیل آن‌ها را سرعت می‌بخشد. تحقیقات نشان می‌دهد که افراد سیگاری، به مراتب بیشتر از افراد دیگر درگیر بیماری‌های مفصلی می‌شوند.
درصورتی‌که هر یک از این موارد آسیبی به ساختار اسکلتی کمر شما وارد کرد، بهترین کار مراجعه به افراد در این زمینه و تلاش برای درمان آن است. درمان در مرحله‌های اول بیماری، همواره ساده‌تر بوده و نتایج بهتری را به همراه داشته است.
علائم دیسک کمر
بیماری دیسک کمر در انواع مختلف به وجود می‌آید که علامت‌های متفاوتی دارد. این علائم عموما خود را با درد در ناحیه کمر و پا نمایان می‌کنند. این درد شایع‌ترین علامت برای بروز بیماری کمری است. بروز این علامت غالبا نشانه‌ای از پارگی و یا صدمه دیدن دیسک است. با توجه به اینکه بیشتر افراد کمر درد را یک پدیده عادی می‌پندارند، در برابر آن واکنش مناسبی نشان نمی‌داند تا اینکه شدت درد به قدری افزایش پیدا کند که قابل تحمل نباشد. مراجعه به پزشک در مراحل اول آسیب دیدگی، بهتر می‌تواند مورد معالجه و درمان قرار بگیرد.
از دیگر علائمی که نمایانگر این بیماری است، درد سیاتیک است. این درد به گونه‌ای است که روند حرکتی مشخصی را طی می‌کند. در این روند ابتدا از کمر وارد باسن می‌شود و سپس از آنجا به پشت ران و ساق نفوذ پیدا می‌کند.
ضعف اندام‌های تحتانی، به طوری که توانایی راه رفتن بر روی پاشنه و یا پنجه پا را از افراد بگیرد، از نمونه علائم بروز این بیماری است. هر کدام از این ناتوانایی‌ها، نشان دهنده آسیب به دیسک‌های متفاوتی هستند.
همچنین خواب رفتگی و گزگز کردن اندام‌های تحتانی و نیز ناتوانی در کنترل ادرار و مدافع هم از دسته علائمی هستند که می‌توانند هشداری برای دیسک کمر باشند؛ البته افراد درگیر به بیماری دیسک کمر، در مواقع کمی علائمی از قبیل مورد دوم دارند.
استفاده از فیزیوتراپی برای درمان دیسک کمر
همانطور که در ابتدای مطلب گفته شد، فیزیوتراپی یک روش درمانی موثر در روند بهبود بیماری‌های مفصلی و عضلانی است. این شیوه درمانی از بخش‌های متفاوتی تشکیل شده. برای بهبود دیسک کمر، موارد زیر بهترین نتایج را به همراه می‌آورند.
تمرین درمانی
قطعا در روند فیزیوتراپی، تمرین درمانی یا ورزش درمانی، یکی از شناخته شده‌ترین مولفه‌هاست. در این قسمت فرد بیمار، تحت نظر پزشک فعالیت‌های و حرکات اصلاحی را انجام می‌دهد. این حرکات با توجه به نوع و محل آسیب انتخاب می‌شوند و در جلسات فیزیوتراپی مورد اجرا قرار می‌گیرند. انجام تمرینات، سبب بهبود عملکرد حرکتی و اصلاح این مشکلات می‌شود.
پیشگیری از تشدید مشکلات جسمی، بهبود وضعیت روحی بیمار، رسیدن به سطح بهینه حرکت، افزایش توان عضلانی، بهبود استقامت و تعادل، حفاظت از سیستم عصبی، بهبود جریان خون، بهبود انعطاف پذیری مفاصل و عضلات، از بین بردن خشکی و سفتی مفاصل و نیز بازیابی دامنه حرکتی و بهبود عملکرد جسمی، از جمله نتایجی هستند که تمرین درمانی با خود به همراه دارد.
لیزر تراپی
همانطور که از نام این شیوه درمانی پیداست، درمان به‌واسطه پرتوهای پرتوان و کم‌توان لیزر انجام می‌شود. این شیوه درمانی برای بیماری‌های اسکلتی، عضلانی و عصبی، مورد استفاده قرار می‌گیرد و با تاثیر بر بافت آسیب دیده، ترمیم و کاهش درد را به همراه می‌آورد. انتخاب توان پرتو در این شیوه، با توجه به موارد گوناگونی صورت می‌گیرد.
کاهش سریع درد و التهاب، تحریک رشد سلول‌ها، بازسازی بافت‌های آسیب دیده، تحریک سلول‌ها به کلاژن سازی، بهبود قدرت حرکتی مفاصل، تحریک ترشح هورمون‌های ضد درد، بهبود گردش خون بدن، تحریک عملکرد اعصاب آسیب دیده، از جمله مزایایی هستند ست که لیزر تراپی بر روند بهبود دیسک کمر می‌گذارند.
مگنت تراپی
در شیوه مگنت تراپی با توجه به نحوه عملکرد خاص این شیوه، کاهش درد در ناحیه کمر و نیز ترمیم بافت و بهبودی آن حاصل می‌شود. این شیوه درمانی، به روشی غیر تهاجمی، از انجام عمل‌های جراحی غیر ضروری جلوگیری می‌کند.
البته این شیوه درمانی برای زنان باردار، افراد مبتلا به بیماری‌های عفونی و خونی و نیز مبتلایان به مشکلات غددی، ممنوع است و انتخاب درستی نخواهد بود.
کاهش دوره نقاهت پس از آسیب دیدگی و بیماری، افزایش جذب پروتئین، کاهش درد، کاهش التهاب، تسریع بازسازی بدن پس از آسیب دیدگی، تحریک کلاژن سازی، تحریک ساخت و ترشح هورمون‌های ضد درد، کمک به درمان درد‌های مفصلی و عضلانی، تقویت سیستم ایمنی بدن، بهبود کیفیت خواب و در نهایت افزایش خون‌رسانی و اکسیژن‌رسانی به بافت، نمونه‌هایی از اثرات مثبت مگنت تراپی بر بهبود بیماری‌های مفصلی هستند.
سوزن خشک
سوزن خشک هم به عنوان یکی دیگر از شیوه‌های درمانی در فیزیوتراپی، می‌تواند نتایج فوق‌العاده‌ای در روند بهبودی دیسک کمر داشته باشد. در روش سوزن خشک، از سوزن‌های مخصوص استفاده می‌شود که نیاز به مهارت کافی در جهت اجرا وجود دارد. فیزیوتراپیست‌ها با علم و تجربه کافی و کامل، می‌توانند این کار را انجام دهند.
عملکرد سوزن خشک به گونه‌ای است که سبب می‌شود تا درد کاهش پیدا کند و بهبود بافت آسیب دیده، به‌واسطه افزایش خون‌رسانی، حاصل شود.
در حالت کلی باید گفت که مبتلایان به بیماری دیسک کمر، نباید نسبت به درمان خود بی‌خیالی در پیش بگیرند. این کار تنها سبب می‌شود تا شدت بیماری بیشتر شود.
۱ دیدگاه
بسیار عالی و کاربری