درد زانو یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که افراد را در هر سنی درگیر خود می‌کند. این اتفاق می‌تواند به واسطه دلایل مختلفی ایجاد شود که یکی از نمونه این دلایل آسیب دیدگی و پارگی مینیسک زانو است. شاید در مرحله اول بپرسید که مینیسک زانو چیست و چگونه مورد صدمه قرار می‌گیرد؟
در حقیقت، مینیسک بافتی غضروفی در زانو است که نقش محافظتی دارد و مانند سپر، از استخوان‌های اتصالی زیر خود، در برابر ضربات، حفاظت می‌کند. زانو دارای دو مینیسک جانبی و میانی است که هر کدام با توجه به محل قرار گیری خود، از سایش استخوان‌ها جلوگیری می‌کند. این غضروف با توجه به عملکردی که دارد، از بافت مقاومی برخوردار است؛ اما شرایطی بروز می‌دهد که سبب ضعیف شدن بافت مینیسک می‌شوند. با در نظر گرفتن همین مسئله، امکان صدمه و آسیب فراهم می‌شود.
حال که با بافت و عملکرد مینیسک آشنا شدید، زمان آن رسیده تا اطلاعات بیشتری در رابطه با علت بروز مینیسک زانو، روش و طول درمان، پیامدها و عوارض این بیماری، کسب کنید.
علت بروز مینیسک زانو چیست؟
مینیسک زانو می‌تواند به سبب انجام فعالیت‌های سنگینی که به زانو فشار وارد می‌کند، رخ دهد. به طوری که این اتفاق خود را با پارگی مینیسک نمایان می‌کند. حتی در مواردی اعمال وزن اضافه هم می‌تواند فشار بالایی به زانو وارد و در نتیجه سبب آسیب و پارگی مینیسک زانو شود.
چرخش ناگهانی که به پا فشار وارد کند، نمونه دیگری از علت‌های بروز این بیماری است. به همین دلیل ورزشکاران و افرادی که فوتبال، تنیس و یا بسکتبال بازی می‌کنند، به مراتب بیشتر درگیر پارگی مینیسک زانو و بروز درد در این ناحیه می‌شوند. با توجه به این علت، کودکان در دسته افرادی قرار گرفته‌اند که بیشتر درگیر این سبک بیماری‌ها می‌شوند. به هر حال انجام ورزش‌ها و حرکات غلط در بازی کودکان، بیشتر است و از سوی دیگر توان مینیسک زانو آن‌ها، به حدی نرسیده که بتواند این حجم از فعالیت را تاب آورد.
همچنین، نه تنها در سن پایین استخوان‌ها ضعیف و سست هستند، در سن بالا هم به صورت تدریجی این اتفاق رخ می‌دهد. به طوری که بافت غضروفی و حتی استخوانی، تحلیل می‌رود و ضعیف و ضعیف‌تر می‌شود. از این رو احتمال آسیب دیدن افزایش می‌یابد. این رده سنی، شامل بازه ۳۰ به بالا می‌شود که هر چه سن بیشتر می‌شود، احتمال صدمه و پارگی مینیسک زانو حتی بدون آسیب فیزیکی شدید و جدی هم بیشتر می‌شود.
علت دیگری که می‌تواند سبب تقویت بروز این حادثه شود، شامل آرتروز زانو است. این اتفاق با علائم مختلف و متفاوتی خود را نمایان می‌کند. از جمله این علائم، می‌توان به مواردی چون، قفل شدن زانو هنگام به حرکت در آوردن آن، صدا دادن زانو، باد کردن، تورم و درد زانو، سختی در باز کردن کامل زانو و نیز احساس دررفتگی یا لغزش و بی‌ثباتی زانو اشاره کرد. در تمامی این موارد، شک بروز مینیسک زانو وجود دارد.
در صورتی که با هر یک از این علائم مواجه شدید، باید به مراجعه نمایید. این اتفاق درد زیادی را در ناحیه زانو ایجاد می‌کند و باعث باد کردن و ایجاد تورم در این قسمت می‌شود. بهترین کار این است که در صورت بروز هر اتفاقی که سبب آسیب شدید به زانو شما شده، در اسرع وقت به مراجعه کنید.
تشخیص پارگی مینیسک زانو
جهت درمان مینیسک زانو، پزشک با توجه به درجه آسیب، سن فرد، شرایط بدنی و مواردی از این قبیل، شیوه هوشمندانه‌ای را ارائه می‌دهد. برای انجام درمان، در مرحله اول باید جراحت تشخیص داده شود. این تشخیص‌ها به واسطه تست‌ها و آزمون‌های مختلفی اجرا می‌شود. از نمونه آن‌ها می‌توان به مواردی که در ادامه آمده، اشاره کرد.
تصویربرداری MRI
این شیوه به واسطه عکس برداری از بافت زانو، انجام می‌شود. میدان مغناطیسی این شرایط را فراهم می‌سازد تا بافت داخلی قابل مشاهده و تشخیص باشد. البته لازم به ذکر است که این شیوه نمی‌تواند اطلاعات کاملی از پاره شدن یا نشدن مینیسک در اختیار پزشکان قرار دهد و این به خاطر خطایی است که به واسطه بافت‌های جانبی مینیسک رخ می‌دهد. به طوری که تقریباً کمتر از ۸۰ درصد احتمال اطمینان به این شیوه آزمایش وجود دارد.
آزمون‌های فیزیکی
پزشک به واسطه برخی از آزمون‌ها که شامل تحرک دادن زانو در بازه زمانی و حرکتی مشخص است، می‌تواند آسیب به مینیسک را شناسایی کند. این تست به صورت شبیه سازی ایراد عمل می‌کند و در صورتی که فرد نتواند به خوبی از پس آن بربیاید، به احتمال بالا، دچار پارگی مینیسک زانو شده است.
جدا از این دو شیوه، روش‌های دیگری مانند تصویربرداری اشعه ایکس، تصویربرداری با اولتراسوند و حتی آرتروسکوپی هم وجود دارد که در دو مورد اول، مشکلاتی که می‌تواند عامل پارگی مینیسک زانو باشد، مانند آرتروز، به دست می‌آید و در مورد نهایی، به وسیله ایجاد برش در زانو و وارد کردن لوله دوربین، آزمایش انجام می‌شود.
روش درمان مینیسک زانو
در نهایت بعد از اینکه تشخیص داده شد، پزشک متوجه شدت و میزان آسیب شده و با توجه به این مسئله راه درمانی مناسبی ارائه می‌دهد. در صورتی که پارگی با شدت بالایی رخ دهد، جراحی تنها راه حلی است که به درمان منجر می‌شود؛ در غیر این صورت، امکان درمان به روش‌های محافظه کارانه هم وجود دارد. این موارد و روش‌های درمانی، شامل درمان با استفاده از داروهای معین، استفاده از زانوبندهای مخصوص، فیزیوتراپی، تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)، تزریق اوزون و حرکات ورزشی است.
با توجه به این موارد، می‌خواهیم به توضیح روش درمان به واسطه حرکات ورزشی یا به عبارتی تمرین درمانی، بپردازیم. تمرین درمانی به عنوان یکی از بخش‌های اصلی در روند فیزیوتراپی، با انجام حرکات ورزشی متناسب با علت و محل درد، اجرا می‌شود.
این تمرینات باید تحت نظر فیزیوتراپیست انجام شوند تا اشتباهی در انجام حرکات رخ ندهد. این به خاطر سطح اهمیت این شیوه درمانی در بهبود وضعیت جسمانی افراد است. همچنین افراد با یادگیری این حرکات، می‌توانند به صورت تمرین، در خانه آن‌ها اجرا کنند.
در حالت کلی، انجام این حرکات، باید توسط فرد و با در نظر گرفتن شرایط فیزیکی و سابقه بیماری فرد، به کمک معاینه فیزیکی، تجویز شود. در این حالت حرکات متناسب با بیماری خواهند بود و بهبود شرایط را حاصل می‌کنند.
همچنین، ان این حرفه در مطب فیزیوتراپی، علاوه بر تمرینات حرکتی، درمان دستی، الکتروتراپی، لیزر تراپی و مواردی از این قبیل هم برای بیمار خود تجویز و اجرا می‌کنند تا به روند بهبود مینیسک زانو یا هر بیماری مفصلی و غضروفی دیگر، کمک کنند.
از بین بردن خشکی و سفتی مفاصل، افزایش توان عضلانی، بازیابی دامنه حرکتی و بهبود عملکرد جسمی، بهبود استقامت و تعادل، رسیدن به سطح بهینه حرکت، بهبود انعطاف‌پذیری مفاصل و عضلات، بهبود جریان خون، پیشگیری از تشدید مشکلات جسمی، حفاظت از سیستم عصبی و مواردی از این قبیل، شامل نتایجی هستند که این شیوه درمانی با خود به همراه دارد.
فیزیوتراپی یک شیوه درمانی جامع برای آسیب‌دیدگی‌هایی در سطوح متوسط رو به پایین است. این روش مدت‌هاست که در صدر شیوه‌های درمانی قرار گرفته و می‌تواند برای مینیسک زانو هم مورد استفاده قرار بگیرد.
شاید بپرسید که حرکات ورزشی چه نقشی در بهبود مینیسک زانو ایفا می‌کنند؟ در واقع هدف از انجام این تمرینات، استحکام بخشی به عضلات درگیر، مانند عضلات چهار سر، همسترینگ، عضله ساق پا و باسن است. این کار سبب بهبودی زانو و عملکرد درست آن می‌شود.
این مورد را در نظر بگیرید که اگر سطح و شدت آسیب به قدری بالا باشد که پارگی مینیسک شدید شود، نیاز به جراحی و برداشت مینیسک زانو به وجود می‌آید. البته این مورد هم با در نظر گرفتن شرایط بیمار، به گزینه درمانی تبدیل می‌شود.
طول درمان مینیسک زانو
در رابطه با طول درمان مینیسک زانو، شرایط بدنی خود فرد، نقش زیادی ایفا می‌کند. انجام این تمرینات به صورت مداوم و در یک بازه تقریباً مشخص صورت می‌گیرد، که با توجه به میزان توان بدنی افراد این بازه زمانی متغیر است؛ اما در حالت کلی، این زمان می‌تواند حدوداً ۶ الی ۸ هفته به طول بیانجامد.
علاوه بر شرایط بدنی، موارد بسیار دیگری هم وجود دارد که هر کدام به شکلی متفاوت روی روند بهبود مینیسک زانو تأثیر می‌گذارند. مواردی مانند سن، سبک زندگی، نوع و شدت پارگی و مدت زمان بروز علائم، نمونه فاکتورهای مؤثر در این روند هستند.
در رابطه با سن، به مراتب هر چه سن پایین‌تر باشد، ترمیم بافت و یا بهبود تسریع می‌یابد. در مقابل افراد مسن، در هر بیماری، روند بهبودی کندی دارند.
منظور از سبک زندگی، تغذیه، فعالیت بدنی، خواب، استراحت و مواردی از این قبیل است که همواره یکی از مهم‌ترین نقش‌ها را در بیماری‌ها ایفا می‌کنند. خوردن مواد غذایی حاوی ویتامین‌ها، پروتئین‌ها و علی‌الخصوص کلسیم، به مقاومت بافت‌های استخوانی و غضروفی کمک می‌کند.
شدت پارگی هم دلالت بر میزان جراحت دارد. اینکه هر چه این میزان کمتر باشد، روند بهبود زمان کوتاه‌تری را صرف خواهد کرد.
در مورد مدت زمان بروز علائم، باید گفت که از اهمیت بالایی برخوردار است که متاسفانه عموماً مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد. به طوری که افراد گاها خیلی دیر برای درمان مینیسک زانو اقدام می‌کنند. این کار نه تنها باعث می‌شود تا فرد درد زیادی را متحمل شود، بلکه آسیب را عمیق‌تر می‌کند. به همین خاطر بهترین کار، مراجعه به موقع به پزشک ، در صورت مشاهده علائم مربوط با مینیسک زانو است.
در صورتی که تمامی فاکتورها را در نظر بگیرید، متوجه خواهید شد که چرا در رابطه با بیماری‌های مختلف، بهبودی افراد در بازه زمانی متفاوتی رخ می‌دهد.
پیامدها و عوارض زانو درد
هنگام راه رفتن و یا انجام فعالیت‌های ورزشی سنگین، درد زانو یکی از شایع‌ترین اتفاقاتی است که رخ می‌دهد. این مورد نباید همواره نادیده گرفته شود، به خصوص زمان‌هایی که پشت این درد، یک حادثه فیزیکی پنهان باشد. نادیده گرفتن درد زانو، باعث می‌شود تا پیامدها و عوارضی بروز دهد. برای اینکه زانو درد گستره مشکلات زیادی را در بر می‌گیرد، چندان خارج از تصور نیست که این درد زانو به بی‌تحرکی، قفل شدن، لغزش و مواردی از این قبیل تبدیل شود.
درد زانو ممکن است دلایل مختلفی را دارا باشد که هر کدام به نحوی سبب بروز آن شده‌اند. زمانی که حادثه‌ای رخ می‌دهد و سبب ضربه دیدن زانو می‌شود، احتمال بروز بیماری‌های مفصلی به وجود می‌آید. عموماً افراد از این مسئله به راحتی عبور می‌کنند و نسبت به درمان آن بی‌توجه هستند.
این کار سبب تشدید علائم درد می‌شود. به گونه‌ای که روز به روز شدت بیماری بیشتر شده و امکان درمان به شیوه‌های ساده، از بین می‌رود. مینیسک زانو هم از جمله پیامدهایی است که درد زانو با خود به همراه می‌آورد. البته عوارض و پیامدهای درد زانو بیشتر از مینیسک زانو است و می‌تواند شامل آسیب در رباط صلیبی پا، شکستگی زانو، آرتریت روماتوئید، استئوآرتریت زانو، در رفتگی کشکک زانو و مواردی از این قبیل باشد. در هر صورت افراد نباید نسبت به این مورد بی‌تفاوتی پیشه کنند. مراجعه به در مواجه با علائم مختلف، بهترین کاری است که از گسترش بیماری‌ها جلوگیری می‌کند.
بدون دیدگاه